نظارت بر شبکه‌های کامپیوتری در سازمان‌ها و شرکت‌ها، به منظور بهره‌وری و جلوگیری از تهدیدات جدی ناشی از خرابی شبکه و خرابی سرور حیاتی است. شبکه، ستون فقرات هر کسب و کاری است. با استفاده از نظارت مستمر بر شبکه، می‌توان قابلیت اطمینان، حداکثر عملکرد کارکنان و امنیت قوی را تضمین کرد.
مانیتورینگ شبکه چیست؟
مانیتورینگ شبکه، تجزیه و تحلیل مستمر یک شبکه برای شناسایی و اصلاح هر گونه مشکل عملکرد است. که با جمع‌آوری آمار شبکه برای تعیین کیفیت خدمات ارائه شده توسط شبکه انجام می‌شود. همچنین منظور از "شبکه" در نظارت و بررسی مداوم شبکه به معنی نظارت بر سخت‌افزار و دستگاه‌های نرم‌افزاری شبکه مانند روترها، فایروال‌ها، سوئیچ‌ها، سرورها، وای فای و .. می‌باشد.
مانیتورینگ شبکه به شما کمک می‌کند تا محل دقیق مشکل شبکه خود را مشخص کنید، و یا اینکه ثابت کنید که مشکلی در شبکه نیست. نظارت مستمر می‌تواند به شما کمک کند تا مشکلات احتمالی را قبل از وقوع شناسایی کنید. این بدان معنی است که شما می‌توانید به طور فعال مشکلات را قبل از رسیدن به کاربران نهایی حل کنید. به عنوان مثال، می‌توانید مشکلاتی مانند کندی شبکه را قبل از اینکه بر عملیات‌های کسب و کار تأثیر بگذارد، شناسایی و عیب‌یابی کنید. شناسایی زودهنگام چنین مسائلی می‌تواند شهرت کسب و کار شما را حفظ کند. همچنین باعث می‌شود مشتریان بتوانند همیشه به کسب و کار شما دسترسی داشته باشند که در نهایت منجر به رضایت مشتری می‌شود.
مخصوصا در سال‌های اخیر و با توجه به پاندمی و همه‌گیری بیماری که باعث شده بسیاری از کارمندان از داخل خانه کار کنند، اطمینان از عملکرد بهینه شبکه کسب‌وکارتان موضوعی حیاتی است. با استفاده از نظارت بر شبکه از راه دور، می‌توانید مطمئن شوید که شبکه شما مشکلات عملکردی ندارد و به اندازه کافی برای دسترسی کارکنان به منابع شرکت ایمن است.
چرا مانیتورینگ شبکه مهم است؟
مشکلات شبکه باعث اختلال در کسب و کار می‌شود. هنگامی که چنین اختلالاتی رخ می‌دهد، کسب و کارها مشتریان خود را از دست می‌دهند که باعث زیان‌های بزرگ و کاهش بهره‌وری کارکنان می‌شود. 33درصد از SMB ها درآمد و مشتریان خود را به دلیل خرابی و مشکل در شبکه از دست داده‌اند. تحقیقات بیشتر نشان می‌دهد که زمان بروز اختلالات شبکه، باعث کاهش 21 درصدی بهره‌وری کارکنان می‌شود. همچنین اکنون با افزایش روزافزون کارمندانی که از خانه کار می‌کنند، شرکت‌ها با نبرد سخت‌تری در برابر این مشکلات روبرو هستند. کار از راه دور، به طور چشمگیری در افزایش اختلالات و مشکلات شبکه تاثیر داشته است.
اما نظارت بر شبکه به حل مشکلات شبکه قبل از وقوع کمک می‌کند. چنین راه‌حل‌هایی زمان توقف کسب و کار را کاهش می‌دهد و به کسب و کارها کمک می‌کند تا مشتریان خود را حفظ کنند و بهره‌وری کارکنان را بهبود بخشند. به طور خلاصه دلایل استفاده از مانیتورینک شبکه را می‌توان به صورت زیر بیان کرد:
دلایل اصلی استفاده از مانیتورینگ شبکه
استفاده از نرم‌افزارهای مانیتورینگ شبکه باعث می‌شود عملکرد را به صورت real time تجزیه و تحلیل کنید. به این معنی که اگر نقص یا مشکلی شناسایی شود، نرم‌افزار می‌تواند بلافاصله از طریق روش‌هایی مانند ایمیل به شما هشدار دهد. این انتقال سریع اطلاعات به این معنی است که می‌توانید در هر کجا که هستید از مشکلات شبکه مطلع شوید و به شما امکان می‌دهد فوراً اقدامات اصلاحی انجام دهید و خرابی‌های احتمالی را به حداقل برسانید.
علاوه بر این، نرم‌افزارهای نظارت بر شبکه، نیاز به مدیر سیستم به صورت فیزیکی و بررسی‌های دستی را به حداقل می‌رساند. این کار می‌تواند در زمان و هزینه شرکت شما صرفه‌جویی کند، و کمک کند مشکل به طور موثر برطرف شود.
یکی دیگر از مزایای عمده مانیتورینگ شبکه، گزارش‌های تولید شده از نظارت شبکه است. این گزارش‌ها می‌توانند به شما در شناسایی الگوها و روندها در عملکرد سیستم و همچنین نشان دادن نیاز به ارتقا یا جایگزینی کمک کنند. همچنین خطوط پایه عملکرد را نیز می‌توان به راحتی تعیین کرد.
در نهایت، سیستم‌های مانیتورینگ شبکه می‌توانند به شما کمک کنند تا بتوانید مناطق خاصی از شبکه خود را که با مشکل مواجه هستند شناسایی کنید. این بدان معنی است که شما می‌توانید به سرعت مشکل را مشخص کنید و در زمان و هزینه خود در هنگام رسیدگی به مشکل صرفه‌جویی کنید.
همچنین موارد زیر نیز از دلایل اصلی استفاده از نظارت شبکه است:
- برای بهینه‌سازی عملکرد و در دسترس بودن شبکه
- مطلع بودن از اتفاقات
- تشخیص مشکلات
- گزارش کردن مشکلات
- عدم نیاز به بررسی دستی
- رویکرد پیشگیرانه
- معیاری است برای داده‌های عملکرد و در دسترس بودن
چگونه می‌توانم شبکه خود را مانیتور کنم؟
اولین قدم برای شروع مانیتورینگ شبکه این است که تشخیص دهید کدام دستگاه‌ها، تجهیزات و امکانات باید نظارت شوند. همچنین شما باید در مورد معیارهای عملکردی که می‌خواهید اندازه‌گیری کنید، تصمیم بگیرید.
برخی از معیارهای پایه‌ای که برای استفاده از مانیتورینگ شبکه باید در نظر بگیرید شامل:
استفاده از پهنای باند (Bandwidth usage): ابزارهای نظارت شبکه، می‌تواند میزان پهنای باندی را که معمولاً استفاده می‌شود، در مقابل مقداری که در حال حاضر استفاده می‌شود، تشخیص دهد.
توان عملیاتی (Throughput): این معیار در مانیتورینگ شبکه، درصد بسته‌های داده‌ای (data packet) که واقعا ارسال می‌شوند را اندازه‌گیری می‌کند.
تأخیر (Latency): Latencyیعنی مدت زمانی است که بین درخواست داده و دریافت داده طول می‌کشد. مسائل مربوط به عملکرد ممکن است تقریباً کوچکتر از آن باشد که بتوان آن را تشخیص داد، بنابراین مهم است که یک ابزار نظارت شبکه در محل داشته باشید.
از دست دادن بسته‌ها (Packet loss): منظور از این معیار، تعداد بسته‌های داده‌ای است که در حین انتقال داده‌ها از بین می‌روند.
ارسال مجدد (Retransmission): این معیاری است که نشان می‌دهد چند وقت یکبار بسته‌های داده گم می‌شوند و برای تکمیل درخواست داده نیاز به ارسال مجدد دارند.
در دسترس بودن به‌روزرسانی شبکه (Network availability Uptime): این معیار به شما امکان می‌دهد بدانید که آیا شبکه شما در حال حاضر در دسترس است یا خیر. ابزارهای نظارت بر شبکه می‌توانند به شما هشدار دهند که شبکه چه زمانی از کار می‌افتد و یا هر چند وقت یکبار از کار می‌افتند.
اتصال (Connectivity): این معیار نیز برای این منظور است که مطمئن شوید اتصال شبکه شما همیشه در بهترین حالت است.
ابزارهای مانیتورینگ شبکه
نمونه‌هایی از نرم‌افزارهایی که باعث نظارت شبکه موثر می‌شوند عبارتند از:
نرم‌افزار ISE :
نرم‌افزار ISE یا Identity Services Engine از بهترین و قدرتمندترین محصولات کنترل شبکه شرکت سیسکو است. این نرم‌افزار حاوی سیستم احراز هویت کاربران در لایه‌ها و سطوح گوناگون و همچنین کنترل دسترسی‌ها به شبکه است و شما را قادر می‌سازد تا سرویس‌دهی مطلوبی به کاربران عرضه کنید و امنیت شبکه را به نحو مطلوبی حفظ کنید. در واقع لایسنس ISE مدیریت متمرکزی بر روی همه کاربران داشته و با تعیین سطوح دسترسی هر یک از این کاربران، میزان فعالیت‌های مجاز و دسترسی به امکانات را برای هر گروه را مشخص می‌کند.
نرم‌افزارNessus :
یک نرم‌افزار اسکن و بررسی آسیب‌پذیری‌های موجود در شبکه‌های کامپیوتری است. این نرم‌افزار به منظور اسکن کامپوترهای شبکه از راه دور استفاده می‌شود و می‌تواند نقاط آسیب‌پذیر و باگ‌های موجود در شبکه‌ها که هکرها از آن طریق می‌توانند به شبکه نفوذ کنند را شناسایی کند. این نرم‌افزار همچنین برای کاربر و یا تیم امنیت شبکه، هشدارهایی در این خصوص ایجاد می‌کند. لایسنس nessus در حقیقت می‌تواند مجموعه کامپیوترهایی که به شبکه داخلی و یا شبکه جهانی اینترنت متصل هستند را از حمله هکرها و یا ویروس‌ها، دور نگاه دارد. و آسیب‌پذیری‌ها را به کاربران نشان دهد تا کاربر و یا مسئول امنیت شبکه برای رفع این نقاط آسیب‌پذیر اقدام نماید.
مجموعه نرم‌افزارهای Solarwinds:
این نرم‌افزار قابلیت‌های مانیتورینگ متنوعی را در اختیار مهندسان شبکه قرار می‌دهد تا امکان نظارت شبکه را داشته باشند. از جمله قابلیت‌های لایسنس solarwinds می‌توان موارد زیر را نام برد:
توانایی بررسی توپولوژی و تنظیم آن، هشدار‌های هوشمند مربوط به حوادث مرتبط، تهیه نقشه از دستگاه‌های متصل، نمایش معیارهای عملکرد شبکه و اتصال ارتباطات شبکه و بررسی و بهره‌برداری از آنها
دسته‌بندی یا سفارشی کردن محل استقرار، قابلیت شخصی‌سازی محل استقرار نرم‌افزار در سرویس‌هایی مانند SaaS و سرویس‌های ابری
نمایش سلامت شبکه و آمار شبکه، مدیریت فایل‌ها و رفع اشکالات شبکه و...
فناوری ویژه شرکت سیسکو CISCO ESA :
لایسنس ESA اورجینال برای بالا بردن امنیت شبکه‌ها و یا کامپیوترها در برابر ایمیل‌های حاوی بدافزار، ویروس، ایمیل‌های فیشینگ و یا ایمیل‌های اسپم است. این فناوری دریافت اینگونه ایمیل‌ها را محدود می‌کند تا امنیت کاربر محفوظ مانده و شرکت‌ها و سازمان‌ها فقط ایمیل‌های معتبر و امن را دریافت کنند.
3 مزیت اصلی نظارت شبکه
نظارت مداوم بر شبکه به شما کمک می‌کند تا نه تنها خرابی‌های بزرگ، بلکه کاهش سرعت را نیز عیب‌یابی کنید. معیارهایی که در بالا معرفی کردیم می‌توانند برای اندازه‌گیری سلامت شبکه شما استفاده شوند. نظارت شبکه و عیب‌یابی زودهنگام مشکلات، تداوم کسب‌وکار شما را تضمین می‌کند.
از جمله مزایای نظارت شبکه می‌توان موارد زیر را نام برد:
1- شناسایی مسائل در هر نقطه از شبکه
ارزیابی و نظارت شبکه، راهی برای یافتن سریع یک مشکل در شبکه است. نظارت بر عملکرد شبکه شما می‌تواند علت و منبع مشکل شبکه، همچنین مکان و زمان وقوع آن را به شما نشان دهد. همچنین می‌تواند به شما بگوید که چه کسی باید آن را رفع کند. هنگامی که به طور فعال و دائم شبکه خود را نظارت می‌کنید، می‌توانید هر گونه تغییر عملکردی را که می‌تواند برای کاربران مشکل ساز باشد، قبل از وقوع تشخیص دهید.
2- استفاده بهتر از منابع IT
تیم‌های فناوری اطلاعات مخصوصا در مدت پاندمی، احساس فرسودگی بیشتری می‌کنند. با توجه به اینکه 72 درصد از متخصصان فناوری اطلاعات از زمان شروع همه‌گیری، مسئولیت‌های جدیدی را بر عهده گرفته‌اند، قطع شدن شبکه می‌تواند یک بار اضافه بر دوش آنها باشد. استفاده از ابزارها و نرم‌افزارهای مانیتورینگ شبکه، کار دستی را برای تیم‌های فناوری اطلاعات کاهش می‌دهد. این مسئله زمان ارزشمندی را به تیم فناوری اطلاعات باز می‌گرداند و باعث می‌شود آنها بتوانند زمان خود را به پروژه‌های حیاتی‌تر اختصاص دهند.
3- ارائه داده‌های تاریخی و پایه
با در دسترس بودن داده‌های پایه، ابزارهای نظارت شبکه می‌توانند به طور مداوم و خودکار داده‌ها را با هم مقایسه کنند. در صورت کاهش عملکرد، یک هشدار برای شما ارسال می‌شود و می‌توانید بلافاصله مشکل را حل کنید. داده‌های مبتنی بر تاریخ به شما یک نقطه مقایسه برای تعیین عملکرد بهینه شبکه یا شناسایی عملکرد ضعیف می‌دهد. این مسئله به شما امکان می‌دهد مشکلات شبکه و رویدادهای گذشته را عیب‌یابی کنید.
سخن آخر
هیچ چیز بدتر از دریافت تماسی نیست که اطلاع می‌دهد شبکه شرکت قطع شده است. اغلب اوقات، فناوری اطلاعات فاقد دید لازم برای پیشی گرفتن از مشکلات عملکردی است، به این معنی که شما در تاریکی هستید تا زمانی که کاربر یا مشتری، برای شکایت تماس بگیرد. هنگامی که یک قطعی در شبکه اتفاق می‌افتد، فعالیت‌ها دچار وقفه می‌شوند. هر چه مدت زمان بیشتری برای رفع آن مشکل نیاز باشد، هزینه بیشتری برای شما خواهد داشت: هزینه در زمان کارکنان، بهره‌وری از دست رفته و رضایت کاربر نهایی.
روترها و سوئیچ‌ها، سرورهای مجازی، دستگاه‌های بی‌سیم، و انواع برنامه‌ها به یک راه‌حل نظارت شبکه 24/7 نیاز دارند. استفاده از لایسنس‌ها و نرم‌افزارهای مانیتورینگ شبکه به این معنی است که می‌توانید مشکلات را قبل از بدتر شدن، سریع تشخیص داده و برطرف کنید.
